Lwów Jordan Rozwadowskich
Na podstawie pracy Erazma Rozwadowskiego pt.: „Historia rodziny Jordan Rozwadowskich”, literatury historycznej i materiałów archiwalnych oprac. Mariusz Patelski
1)ul. gen. Tadeusza Rozwadowskiego powstała w listopadzie 1938 r. staraniem prezydenta Stanisława Ostrowskiego, z przemianowania części ul. Zielonej (obecnie ponownie Zielona – ukr. Zełena). Przy ul. Zielonej, naprzeciw pałacu Zamoyskich, w 1847 r. zamieszkał wraz z rodziną Wiktor Leander Rozwadowski. W następnym roku (Wiosna Ludów) Wiktor służył jako oficer Gwardii Narodowej we Lwowie.
2)ul. Neumanna 3 wcześniej Cłowa 3 (obecnie – Mytna) tu znajdowała się willa Jana Rozwadowskiego, który w czasie I wojny światowej był sekretarzem Komitetu Narodowego Polskiego. W willi na Cłowej, podczas swych pobytów we Lwowie, nocował Roman Dmowski.
Foto.: willa Rozwadowskich przy Cłowej
3)Cmentarz Obrońców Lwowa – miejsce pochówku gen. Tadeusza Rozwadowskiego 22 X 1928 r., w 1935 r. w miejscu tym odsłonięto staraniem Lwowskiego Komitetu Pomnikowego obelisk ku czci generała Rozwadowskiego.
Mogiła gen. Tadeusza Rozwadowskiego
4)Cmentarz Łyczakowski miejsce ostatnie spoczynku wielu przedstawicieli rodziny Jordan Rozwadowskich i rodzin spokrewnionych.
Na Cmentarzu Łyczakowskim zostali pochowani:
Maria Rozwadowska z domu Komorowska (1867-1940) – żona gen. Tadeusza. Zmarła we Lwowie 1940 (1942) – poch. w grobowcu Jordan Rozwadowskich na cmentarzu na Łyczakowie,
Józef (1810 – 1896) syn Ignacego,
Stefan (1874-1903) syn Bolesława,
Michał (1878-1895) syn Bolesława,
Włodzimierz (1834-1883) syn Wincentego, pochowany na cmentarzu Łyczakowskim w grobie swego stryja Erazma,
Erazm Marcjan (1807-1880) syn płk. Kazimierza zmarł we Lwowie dokąd przyjechał dla porady lekarskiej w cierpieniach pęcherzowych; pochowany na cmentarzu Łyczakowskim,
Emilia Rozwadowska z Szymanowskich żona Wiktora Leandra zmarła na cholerę 14 X 1848 r.,
Bartłomiej syn Wiktora. Umarł młodo mając zaledwie 36 lat, 14 kwietnia 1882 we Lwowie w domu przy ulicy Jagiellońskiej. Pochowany na cmentarzu Łyczakowskim w grobie swej matki Emilii z Szymanowskich,
Franciszek (1879 – 1896) syn Bartłomieja „pochowany we Lwowie na cmentarzu Łyczakowskim obok swego ojca”,
Jan Emanuel (1872-1935) – syn Bartłomieja Były sekretarz KNP zmarł 19 marca 1935 r. w Warszawie. Trumnę z doczesnymi szczątkami sprowadzono do Lwowa, gdzie odbył się bardzo uroczysty pogrzeb. Ciało zmarłego spoczęło w grobie rodzinnym na Łyczakowie,
Zofia z Rozwadowskich Dembińska (1874-1918) – córka Bartłomieja,
Franciszek Syn Wiktora Leandra (1847 lub 1848-1916) zmarł we Lwowie, pochowany na Łyczakowie,
Tomisław (1877- 1897) – drugi syn Franciszka, pochowany „ na cmentarzu Łyczakowskim (…) obok o rok później zgasłej babki swojej Leopoldy Anny z Zatorskich Wiktorowej” (1820-1898),
Mieczek Rozwadowski (1881-1882) – syn Bolesława.
Prawdopodobnie pochowani we Lwowie:
Jadwiga Rozwadowska z Chlibkiewiczów – żona Stanisław (synowa Erazma), mieszkała we Lwowie i tam zmarła podczas inwazji rosyjskiej 1914 r.,
Maria z Szymanowskich Rozwadowska (1847-1922) – żona Bartłomieja. Zmarła we Lwowie we wrześniu 1922 r.,
Franciszek Szymanowski brat Emilii Rozwadowskiej (wuj i opiekun nieletnich braci Tomisława, Tadeusza i Bartłomieja), umarł we Lwowie 30 marca 1885 r.
5)Katedra p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Plac Katedralny 1. Tu 29 września 1894 r. w prywatnej kaplicy arcybiskupa odbył się ślub Tadeusza Rozwadowskiego z Marią (1867-1940) hrabianką Komorowską – córką Franciszka i Eleonory z Rulikowskich.
6)Rynek 4 – Czarna Kamienica – tu w 1938 r. otwarto muzeum Obrony Lwowa, a w nim jeden z gabinetów poświecono gen. Tadeuszowi Rozwadowskiemu. W 1939 r. muzeum zostało zdewastowane i ograbione przez sowieckich żołnierzy.
7)ul. Bourlarda 5 (obecnie ul. Nyżankiwskiego) Akademia Handlu Zagranicznego we Lwowie,– tu w latach 30. studiował Wincenty Rozwadowski. Obecnie w budynku tym znajduje się Lwowska Narodowa Akademia Muzyczna.
8)ul. Marszałkowska (obecnie Uniwersytecka) gmach główny Uniwersytetu Lwowskiego, przed 1918 r. siedziba Sejmu Krajowego, do którego posłowali m.in. Tomisław Rozwadowski (poseł
z ziemi sokalskiej), Bolesław Rozwadowski (poseł ziemi trembowlańskiej) i Franciszek Roman Michał Rozwadowski (poseł z ziemi stryjskiej). Po pierwszej wojnie budynek przekazano na potrzeby Uniwersytetu Jana Kazimierza. Na Uniwersytecie Lwowskim studiował pod koniec lat 20. XIX w. Józef, syn Franciszka, który „zapisał się na uniwersytet we Lwowie, ale gdy wybuchła wojna polsko-rosyjska 1830 r. przerwał studia i zaciągnął się do pułku jazdy Lubelskiej”. Jako były powstaniec Józef nie mógł kontynuować studiów na niemieckim wówczas uniwersytecie. W połowie XIX wieku na uniwersytecie studiowali natomiast prawo: Tadeusz, Bartłomiej i Franciszek synowie Wiktora Leandra. Tadeusz prawa nie ukończył, zginął w Powstaniu Styczniowym zaś Franciszek „pierwszy rok prawa ukończył na uniwersytecie w Krakowie, drugi we Lwowie, trzeci we Wiedniu, czwarty we Lwowie, poczym wstąpił jako jednoroczny ochotnik do 30 pułku piechoty, w którym po roku służby został oficerem rezerwy. Studia ukończył w Paryżu i we Włoszech”. Wytrwałym studentem był także Jan Emanuel syn Bartłomieja, studiował na wydziałach prawa w Insbruku, Lwowie i Krakowie i w 1905 r. habilitował się na Uniwersytecie Lwowskim. „jako docent ekonomii politycznej (wygłosił wstępny wykład pt. Pojęcie gospodarstwa) a w latach 1907–12 był docentem prywatnym ekonomii politycznej na Wydziale Prawa i Umiejętności Politycznych tegoż uniwersytetu. W latach 1931-1932 ekonomię i nauki polityczne na Uniwersytecie Lwowskim studiował Franciszek syn Jana. Natomiast Wiktor syn Wincentego, w latach 30. XX w., rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Lwowskim, a ukończył nauki „we Francji w okolicy Besançon, gdzie poznawał tajniki produkcji serów”.
Fot. – źródło Wikipedia
9)ul. Kraszewskiego 19 (obecnie Salomei Kruszelnickiej) w latach 70. XIX w. mieszkała tu Melania Rozwadowska żona Tomisława Rozwadowskiego wraz z synami Tadeuszem, Wiktorem i Samuelem, którzy w tym czasie uczęszczali do lwowskich szkół.
10)ul. Pijarów 10 (obecnie Niekrasova 31 – ten sam budynek) Miejska Ochronka – Fundacja Towarzystwa Mieszkańców Przedmieścia Łyczakowskiego, w której posługę pełniły siostry Zmartwychwstanki na czele z siostrą Anuncjatą – Heleną Rozwadowską córką Bolesława Rozwadowskiego. W czasie II wojny światowej s. Anuncjata Rozwadowska ukrywała w domu zakonnym dzieci i jedną osobę dorosłą narodowości żydowskiej. W miejscu tym ukrywali się także zagrożeni aresztowaniem Polacy i Rosjanie.
Rys. i foto. z Kroniki Domu Zakonnego we Lwowie, zbiory ss Zmartwstanek w Poznaniu. Miejska Ochronka – Fundacja Towarzystwa Mieszkańców Przedmieścia Łyczakowskiego (budynek istnieje do dziś)
11) ul. Leona Sapiehy (dziś Stefana Bandery 12) gmach główny Politechniki Lwowskiej. Na Politechnice Lwowskiej studiował w XIX w. Józef (1850-1882) syn Edwarda, oraz Jerzy syn Franciszka a w latach 30. XX w. leśnictwo Jacek Feliks (1909-2003) syn Jana Michała.
12)ul. Nabielaka (obecnie Kotlarewskiego) tu mieszkał „lwowianin od urodzenia”, Zygmunt Rozwadowski (1870-1950) – malarz batalista, żołnierz legionów, autor wielu obrazów w tym słynnej „Panoramy Lwowa”. W r. 1899 pracował przy dekoracji malarskiej nowo zbudowanego Teatru Wielkiego we Lwowie, namalował wówczas obrazy: „Ziemiaństwo” (ponad wejściem do amfiteatru) i „Taniec” (na plafonie sali amfiteatru). W latach 1910-1920 Zygmunt Rozwadowski był także profesor Szkoły Przemysłowej we Lwowie.
Zygmunt Rozwadowski
Po przeciwnej stronie ul. Nabielaka mieszkał Wojciech Dembiński z rodziną. W mieszkaniu tym niejednokrotnie znajdowali schronienie spokrewnieni z Dembińskimi przedstawiciele rodziny Rozwadowskich. W latach I wojny z gościny Dembińskich skorzystał, po inwazji rosyjskiej, Tadeusz Rozwadowski syn Wincentego wraz z rodziną, a w czasie II wojny światowej mieszkała tu czasowo wraz z dziećmi Anna z Jurystowskich Rozwadowska – żona Bartłomieja syna Wincentego.
W latach 30. XX w. przy ul. Nabielaka zamieszkał wraz z rodziną Jerzy Rozwadowski syn Franciszka, ze względu na edukację dzieci Rozwadowscy wynajmowali mieszkania kolejno na Nabielaka 37 Ip do roku 1933, potem istniejącą do dziś willę na Issakowicza 8 (do roku 1936), a następnie cały parter na Nabielaka 26a.
13)Plac Mariacki (obecnie Plac Mickiewicza) miejsce, w którym gen. Rozwadowski, 17 kwietnia 1920 r., odznaczył obrońców Lwowa orderem VM. Wśród odznaczonych znaleźli się m.in.: bryg. Czesław Mączyński, płk Walery Maryański, płk Izydor Modelski, płk Michał Tokarzewski-Karaszewicz, gen. Stanisław Haller i płk Władysław Rozwadowski.
W obronie Lwowa i wojnie polsko – ukraińskiej wzięli udział liczni przedstawiciele rodu Rozwadowskich:
Maria Zuber – córka Wiktora Rozwadowskiego odznaczona Orlętami, służba w pociągu sanitarnym,
Zofia Grocholska – córka Wiktora Rozwadowskiego odznaczona Orlętami i najprawdopodobniej KW, służba w pociągu sanitarnym,
Melania Rozwadowska (później Horodyska) – córka Tadeusza, służba w pociągu sanitarnym,
Mjr Antoni Rozwadowski, syn Bronisława linia tuchowska,
Ppor. Antoni Rozwadowski – syn Wiktora, 4. bateria 5. Pułk Artylerii („na froncie galicyjskim od 6 III 1919 r.”) odznaczony „Orlętami”
Mjr Adam Rozwadowski – syn Franciszka, dowódca etapu armii Wschód,
Ppor. Edward Rozwadowski – syn Wiktora, odznaczony KW,
Płk Jan Władysław Rozwadowski – syn Bronisława z linii tuchowskiej, szef sztabu Armii Wschód,
Por. Jerzy Rozwadowski – syn Franciszka,
Ppor. Józef Rozwadowski (1899-1984) – syn Tadeusza, odznaczony KW i VM,
Płk Wiktor Rozwadowski – syn Tomisława, dowódca oddziałów etapowych Armii Wschód,
Foto.: Lwów – uroczystość wręczania krzyży VM uczestnikom walk z Ukraińcami.
14)Plac św. Jura 2 Kościół i klasztor ss. Sacré-Cœur (obecnie część Politechniki Lwowskiej) do mieszczącej się tu szkoły dla panien uczęszczały m.in. córki Wiktora Rozwadowskiego Zofia i Wanda, a także Anna Rozwadowska (1906-1991) z Jurystowskich żona Bartłomieja oraz córki Jerzego (wnuczki Franciszka) Helena Rulikowka, Kazimiera Zabłocka oraz Maria Ludwika Grocholska.